De tandarts/mondhygiënist of tandartsassistente maken (in opdracht van de tandarts) röntgenfoto’s omdat hiermee onder de vullingen en tussen de tanden/kiezen gekeken kan worden of er tandbederf aanwezig is die met het blote oog niet te zien zijn (bitewings). Ook kan de tandarts zien hoe het kaakbot eruit ziet en of er bijvoorbeeld verstandkiezen of ontstekingen in de kaak aanwezig zijn. Röntgenfoto’s kunnen ook behulpzaam zijn bij het vaststellen van de mate van afbraak van het kaakbot bij tandvleesziekten.

Doorgaans maakt de tandarts 2 typen foto’s:
Bitewings en solo-opnamen. Daarnaast kan de tandarts ook overzichtsfoto’s maken, zoals de orthopantomogram (OPG).

Bitewings

Bitewings zijn kleine overzichtsfoto’s van de kiezen van het gebit. De tandarts maakt twee foto’s: één links en één rechts. Op deze foto is het kroongedeelte van de kiezen te zien, dan wil zeggen het gedeelte dat zichtbaar is in de mond met een klein gedeelte van de wortels en het omliggende bot. Bitewings worden gemiddeld eens in de twee jaar gemaakt,  afhankelijk van de gezondheidstoestand van het gebit en de leeftijd van de patiënt.

Solo-opname

Naast de bitewing kan een tandarts een solo-opname maken. Dit doet hij/zij als een bepaalde kies of tand nader onderzocht moet worden. Op dit type foto is de hele tand of kies te zien. Het kroongedeelte, het wortelgedeelte en het gebied rondom de wortelpunt. In het gebied rondom de wortelpunt kan de tandarts bijvoorbeeld een ontsteking waarnemen. Deze foto wordt vaak gemaakt om een pijnklacht te onderzoeken of bijvoorbeeld om te beoordelen of de kies vitaal is voor het plaatsen van een kroon.

OPG

De kaakoverzichtsfoto wordt gemaakt om bijvoorbeeld de ligging en/of aanwezigheid van de verstandkiezen te kunnen zien, maar deze foto wordt ook gemaakt om in één keer een overzicht te krijgen van alle tanden en kiezen in de boven- en de onderkaak. Ook kan bij een tandeloze kaak gekeken worden of er nog wortelresten aanwezig zijn.

RSP

Dit is de Röntgenschedel-profiel-foto, ofwel RSP. Deze foto wordt meestal gemaakt door of voor de orthodontist of beugeltandarts om speciale metingen aan de schedel te doen, voorafgaand aan de behandeling met beugels. De orthodontist kan zo tot een beter gefundeerd behandelplan komen. Hier is speciale apparatuur voor nodig die meestal niet in de doorsnee tandartspraktijk aanwezig is. De tandarts zal je hier dan ook voor doorverwijzen naar een kliniek, ziekenhuis of praktijk waar deze apparatuur wel aanwezig is.

Wanneer een röntgenfoto?

Uiteraard worden röntgenfoto's alleen met een verantwoord doel gemaakt. Bij het nemen van röntgenfoto's krijgt de patiënt altijd een zeer geringe dosis röntgenstraling. Bekend is dat röntgenstraling in hoge doses schadelijk is. Om duidelijk te maken hoe laag de dosis is bij het nemen van twee bitewings kunnen we een voorbeeld geven. De dosis van twee bitewings staat gelijk aan de stralingsdosis die je krijgt tijdens een vliegreis van ongeveer zeven uur, of een wintersportvakantie van veertien dagen in een hoog gelegen gebied. Toch moet met röntgenstraling, hoe weinig het ook is, zeer zorgvuldig worden omgesprongen. Elke keer moet het nut van een röntgenfoto worden afgewogen tegen het effect van de straling. Het niet of te laat ontdekken van een ontsteking of een andere tandheelkundige afwijking omdat er geen foto's zijn gemaakt, kan soms nare consequenties hebben.

Röntgenfoto's en zwangerschap

Voorzichtigheid is geboden bij het maken van röntgenfoto's bij zwangere vrouwen. Vooral de eerste drie maanden van de zwangerschap zijn zeer belangrijk voor een goede ontwikkeling van de vrucht. In deze periode moeten dus liever helemaal geen foto's worden genomen. In de periode hierna is het risico van de röntgenstraling minder groot. De voor- en nadelen van het wel of niet nemen van röntgenfoto's moeten dan tegen elkaar worden afgewogen. In het algemeen zal de tandarts terughoudend zijn met het nemen van röntgenfoto's. Hij/zij zal zoveel mogelijk proberen die behandelingen uit te stellen waarvoor een foto absoluut nodig is. Ook de periodieke overzichtsfoto's zal hij uitstellen tot na de zwangerschap. Het is dus zeer belangrijk om bij je bezoek aan de tandarts altijd melding te maken van een eventuele zwangerschap.